Mini Ansiklopedi N
- N -
Nobel
Ödülü Nedir?
Nobel Ödülü her yıl insanlığa en
büyük yararı sağlamış olan kişilere verilir. Bu uygulamayı başlatan İsveçli
kimyacı ve sanayici Alfred Nobel’dir. Dinamitin mucidi olan Nobel, büyük
servetini bir vakfa bağışlamış, tıp ve fizyoloji, fizik, kimya, edebiyat ve
barış dallarında ödül verilmesini istemişti. 1968’de İsveç Merkez Bankası
gerekli kaynağı sağlayarak bunlara ekonomi dalını da ekledi. İlk ödüller
1901’de, ilk ekonomi ödülü 1969’da verildi. Fizik, kimya ve ekonomi dallarında
Nobel Ödülü kazananları İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi belirler. Tıp ve
fizyoloji dalındaki ödül sahibini İsveç’in Karolinska Tıp Enstitüsü seçer.
Edebiyat dalındaki ödüle İsveç Edebiyat Akademisi karar verir. Barış dalında
kime ödül verileceğini ise Norveç Parlamentosu’na bağlı bir komite saptar. Her
ödül bir altın madalya, bir ödül belgesi ve bir miktar paradan oluşur. Bazı
yıllarda bazı dallarda ödül ertelenir, hiç verilmez yâda paylaştırılır. Birçok
ülkenin yurttaşları Nobel Ödülü kazanmışlardır.
Nasreddin Hoca Kimdir?
Nasreddin Hoca, Türk halkının değer
verdiği bilge bir kişidir. 1208 yılında Sivrihisar'da doğmuş ve 1284 yılında
Akşehir'de ölmüştür. Sivrihisar'da medrese öğrenimi görmüş, köy imamlığı
yapmıştır. Daha sonra, Akşehir'e yerleşmiş ve İslâm diniyle ilgili çalışmalarını
sürdürmüştür. Nasreddin Hoca'nın yaşamıyla ilgili bilgiler, halkın kendisine
olan aşırı sevgisi yüzünden, söylentilerle karışmış, yer yer olağanüstü
nitelikler kazanmıştır. Bu söylentiler arasında, onun Selçuklu sultanlarıyla
tanıştığı, Mevlânâ Celâleddin Rumî ile yakınlık kurduğu, kendisinden en az
yetmiş yıl sonra yaşayan Timur'la konuştuğu yer almaktadır; hatta birkaç yerde
birden göründüğü bile söylenmiştir.
Nasıl koku alırız?
Kimyasal buharlar, koku hücresi
kılları üstündeki sıvıda erir. Hücre, bu maddeye duyarlıysa, sinirlerde ileti
başlar.
