SANAL SOSYALCİ

Sosyal Bilgiler Öğretiminin Amaçları

Eğitim kurumlarının en önemli işlevlerinden biri de, öğrenciyi iyi bir vatandaş/birey olarak yetiştirmektir. Eğitim kurumları bu işlevi, öğrencinin toplumsallaşmasını, içinde yaşadığı toplumun kültürünü, tarihini, yaşadığı sosyal ve fiziksel çevreyi, ait olduğu toplumdaki kurum ve kuruluşları tanımasını sağlayarak toplumdaki rollerinin ve statülerinin gerektirdiği davranışları, toplumun kendisine sağladığı imkanları ve bunlardan yararlanma yollarını kazandırarak yerine getirir. İşte, ülkemizde ilköğretim okullarındaki Sosyal Bilgiler dersi yukarıdaki işlevleri sağlamaya yönelik olarak okullarımızda okutulmaktadır.

İlköğretim okullarındaki Sosyal Bilgilerin genel amacı, öğrencilere vatandaşlık görevlerini ve sorumluluklarını öğretmek, toplumda insanların birbirleri ile olan ilişkileri ve tasarruf etme fikrini ve yeteneklerini geliştirmek; demokratik ve çağdaş bir toplum için etkin vatandaşlar/bireyler yetiştirmektir. Sosyal Bilgiler öğretimi ile bireyin demokratik tutum ve değerlere sahip, evrensel bilgi ve becerilere/davranış modellerine sahip, yurttaşlık bilinciyle hareket eden, yasalara saygılı, problem çözme ve karar alma becerileriyle donanmış, üretken ve katılımcı olması hedeflenmektedir.

Ülkemizde şimdiye kadar uygulana gelen Sosyal Bilgiler öğretim programları, ilerlemecilik akımının etkisi ile hazırlanmıştır. Nitekim Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 1998 tarihli ilköğretim Sosyal Bilgiler öğretim programı, eğitim öğretim yolu ile:

1- Türkiye Cumhuriyeti'nin tarihsel, kültürel, siyasal; dünü, bugünü ve yarını ile ilgili değerlere karşı olumlu tutum geliştirmiş ve bu bağlamda dil, tarih, kültür ve yurt bilincine sahip,

2- Demokrasi ve insan hakları konularında duyarlı/bilinçli,

3- Yurttaşlık görev, sorumluluk ve haklarını bilen,

4- Bilgi, beceri ve iyi ahlak sahibi,

5- Doğru ve mantıklı kararlar alabilen ve sosyal sorunlara çözüm getirebilen vatandaşlar yetiştirmeyi öngörmektedir. Burada sözü edilen, karar verme ve problem çözme becerilerinin geliştirilmesi ilerlemecilik akımına uygun bir programda bulunması gereken temel araçlar arasındadır.

Türkiye'de Sosyal Bilgiler öğretim programları, felsefi temeller bakımından AB'deki programlardan pek farklı olmamakla birlikte iki ülkedeki öğretim yaşantıları arasında büyük farklar olagelmiştir. Bunun nedenlerinden biri, Türkiye'deki programlarda içeriğin Sosyal Bilgiler öğretimi içeriği ile hiçbir şekilde bağdaşmayacak bir biçimde gereksiz bir bilgi yığınını öğrencilere aktarmayı dayatmasıdır. Öte yandan sınıfların kalabalık oluşu gerekli araç ve gereçlerin bulunmayışı gibi nedenlerde Türkiye'deki Sosyal Bilgiler öğretimini olumsuz yönde etkileyen faktörler arasındadır.